Η ιστολογική εξέταση είναι μια από τις διαγνωστικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται στην Ιατρική.
Εξετάζει όργανα ή τμήματά των που αφαιρούνται με εγχειρητική τεχνική για τον καθορισμό της διάγνωσης νόσου αλλά και της σταδιοποίησης και των προγνωστικών παραγόντων.
Ακόμη ιδιαίτερη σημασία έχει η ιστολογική εξέταση ορατών βλαβών όπως δερματικών βλαβών ή ογκιδίων δέρματος διότι είναι η ασφαλέστερη μέθοδος διάγνωσης που μπορεί να αποκλείσει μια κακοήθη νόσο, ή αντίθετα με την πλήρη διάγνωση της να οδηγήσει στην κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι απλοί σπίλοι (ελιές) του δέρματος που δεν χρήζουν περαιτέρω αντιμετώπισης μετά την αφαίρεσή τους και οι κακοήθεις βλάβες (καρκίνωμα, μελάνωμα) η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση των οποίων είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπισή των.
Η βιοψία ως μέθοδος είναι απαραίτητη ώστε να αποκλεισθεί με ασφάλεια η υποψία κακοήθειας μίας βλάβης ή να γίνει έγκαιρη διάγνωση .
Τα οφέλη για τον ασθενή σε σχέση με το όποιο ρίσκο είναι πολλαπλά γι’ αυτό και σε πολλές χώρες αποτελεί το πρώτο βήμα πριν από οποιαδήποτε θεραπευτική προσέγγιση.